In het bouwrecht komt het geregeld voor: een verbouwing op basis van regie, waarbij achteraf blijkt dat de kosten fors hoger uitvallen dan vooraf begroot. Kan een opdrachtgever dan weigeren de openstaande facturen te betalen, of zelfs een deel van het betaalde bedrag terugvorderen?

Het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch oordeelde hierover op 25 februari 2025. In dit artikel bespreken wij deze uitspraak en staan wij stil bij de wijze waarop een begroting juridisch moet worden uitgelegd bij een regieovereenkomst. 

Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 25 februari 2025

Feiten

Een (particulier) opdrachtgever (hierna: “Opdrachtgever”) gaf een bouwbedrijf (hierna: “Aannemer”) opdracht tot verbouwing van zijn garage en berging. Partijen kwamen een overeenkomst op basis van regie met nacalculatie overeen. De Aannemer had vooraf een begroting opgesteld, gebaseerd op circa 807 manuren en een totaalbedrag van € 114.405,59. Daarbij spraken zij af dat de Aannemer elke twee weken zou factureren. Gedurende de werkzaamheden ontstond bij Opdrachtgever onvrede over de voortgang en deugdelijke uitvoering van het werk alsmede de hoogte van de door Aannemer gefactureerde kosten. Dit resulteerde erin dat op 2 november 2021 een gesprek tussen partijen heeft plaatsgevonden, waarna de inhoud van het gesprek per e-mail werd bevestigd. Op 16 november 2021 heeft de Opdrachtgever per e-mail wederom haar ongenoegen geuit ten aanzien van de werkzaamheden, waarna de Aannemer de Opdrachtgever op haar beurt herinnerde aan de openstaande facturen. De openstaande facturen zijn echter niet door Opdrachtgever betaald en Aannemer heeft nadien ook geen werkzaamheden meer verricht. Gemachtigden van Opdrachtgever en Aannemer hebben getracht om tot een oplossing te komen. Helaas zijn zij hierin niet geslaagd. Opdrachtgever is vervolgens een procedure gestart bij de kantonrechter.

Opdrachtgever stelde zich op het standpunt dat de begroting als richtprijs moest worden aangemerkt, dat deze met meer dan 10% was overschreden en dat hij daarom niet verplicht was om de laatste facturen te betalen. Ook vorderde de Opdrachtgever schadevergoeding wegens ondeugdelijk werk. De Aannemer vorderde op haar beurt de betaling van de door Opdrachtgever onbetaald gelaten openstaande facturen ter hoogte van € 8.120,40. De kantonrechter wees de vordering van de Aannemer toe, waarbij Aannemer op haar beurt gehouden was om een beperkte schadevergoeding aan Opdrachtgever te betalen voor een bouwkundig gebrek. De Opdrachtgever stelde hoger beroep in.

Beoordeling Gerechtshof

Geen overschrijding richtprijs

Het hof stelt voorop dat partijen een aannemingsovereenkomst op regiebasis hebben gesloten. In dat geval geldt dat niet wordt afgerekend op basis van een vaste aanneemsom, maar op basis van de daadwerkelijk verrichte werkzaamheden tegen een vooraf overeengekomen uurtarief. De begroting geldt dan, als er geen andere afspraken zijn gemaakt, als een richtprijs in de zin van artikel 7:752 BW. Dit artikel bepaalt dat indien sprake is van een richtprijs, een opdrachtgever een redelijk bedrag aan de aannemer verschuldigd is. Lid 2 van dit artikel bepaalt aanvullen dat een tussen partijen bepaalde richtprijs niet met meer dan 10% mag worden overschreden, tenzij aannemer opdrachtgever tijdig heeft gewaarschuwd voor de waarschijnlijkheid van een verdere overschrijding.

Het hof overweegt vervolgens dat de Aannemer in totaal € 118.475,72 heeft gefactureerd, een bedrag dat binnen de marge van 10% overschrijding van de richtprijs valt. Volgens het hof heeft de Aannemer bovendien aangetoond dat hij een redelijke prijs in rekening heeft gebracht, mede onderbouwd met een deskundigenrapport. De Opdrachtgever had daartegenover onvoldoende verweer gevoerd. Ook het betoog van Opdrachtgever dat het aantal manuren niet meer dan 10% zou mogen worden overschreden, wordt verworpen. Voornoemde wettelijke regeling over richtprijzen ziet op het totaalbedrag en niet op de afzonderlijke posten (zoals manuren). Er waren bovendien geen afspraken gemaakt over een maximum aantal uren.

Geen schadevergoeding: geen verzuim

De Opdrachtgever stelde tevens dat de Aannemer tekortgeschoten was door het niet aanbrengen van een gemetselde getoogde bovendorpel zoals overeengekomen. Hij vorderde schadevergoeding. Het hof oordeelt dat deze vordering moet worden afgewezen nu de Opdrachtgever de Aannemer niet deugdelijk in gebreke heeft gesteld op dit specifieke punt. Daarmee was de Aannemer niet in verzuim en ontbreekt een grondslag voor schadevergoeding.

Geen ‘oneerlijk kostenbeding’

De Opdrachtgever probeerde tot slot het overeengekomen uurtarief nog onderuit te halen door een beroep te doen op de Europese Richtlijn betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten. Hij betoogde dat het kostenbeding onduidelijk was en dat hij daarom recht had op volledige terugbetaling van de betaalde manuren. Ook dit betoog wordt verworpen. Volgens het hof is het kostenbeding, het afgesproken uurtarief in combinatie met een heldere begroting, voldoende transparant. Het betreft een kernbeding, dat slechts getoetst mag worden als het onvoldoende duidelijk is. Daarvan is in onderhavige situatie geen sprake.

Conclusie

Het hof bekrachtigt het vonnis van de kantonrechter. De openstaande facturen moeten door Opdrachtgever worden betaald. De vorderingen van Opdrachtgever – terugbetaling van reeds voldane facturen alsmede een aanvullende schadevergoeding – worden afgewezen. Het arrest geeft aanleiding tot de volgende inzichten:

• Een begroting bij een regieovereenkomst geldt als richtprijs, niet als vaste prijs. Alleen bij een overschrijding van meer dan 10% én het uitblijven van een waarschuwing, kan sprake zijn van een schending van de overeenkomst.
• Manuren vormen geen afzonderlijke richtpost. Het gaat om het totaalbedrag.
• Zonder deugdelijke ingebrekestelling ontstaat geen verzuim en daarmee dus ook geen recht op schadevergoeding.
• Kernbedingen, zoals het afgesproken uurtarief zijn niet snel oneerlijk, mits ze helder geformuleerd zijn.

Contact

Heeft u als aannemer of opdrachtgever vragen over de juridische gevolgen van overschrijding van een begroting of wilt u weten wat uw rechten zijn bij een gebrekkige uitvoering van werk? Neem dan vrijblijvend contact op met onze specialisten bouwrecht: Inge Franken, Rianne van Pelt en Tim Segers.